Προκειμένου να αποδώσω την έννοια του εκφοβισμού μέσω του Διαδικτύου, θα προσκομίσω μία αναφορά του King πολύ στοχευμένη, ‘αυτό που καθιστά τον εκφοβισμό μέσω του Διαδικτύου τόσο επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι ο καθένας μπορεί να τον πράξει χωρίς να χρειάζεται να αντιμετωπίσει το θύμα του. Δε χρειάζεται να είναι κανείς δυνατός ή γρήγορος, αρκεί ένας υπολογιστής και η επιθυμία να τρομοκρατήσει’.

 

Ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία δεσπόζει στην ζωή μας, και δυστυχώς και στην ζωή των παιδιών μας από πολύ μικρή ηλικία. Συχνά θυμώνουμε και κατηγορούμε τα παιδιά που καταναλώνουν αρκετό χρόνο σε μια οθόνη (χωρίς πολλές φορές να γνωρίζουμε επακριβώς τι ακριβώς κάνουν), ενώ ξεχνάμε πως και εμείς οι ίδιοι πολλές φορές καταπιανόμαστε με την ίδια συνήθεια. Δεν έχει καμία σημασία για το παιδί, εάν η δική μας ενασχόληση σχετίζεται με επαγγελματικούς ή προσωπικούς λόγους. Το παιδί απλά βλέπει την ενασχόληση του προτύπου του και απλά μιμείται, ακολουθεί και αποτυπώνει την ίδια συμπεριφορά. Από την στιγμή που γεννιέται το βρέφος, πολλοί γονείς θα ανακοινώσουν το χαρμόσυνο γεγονός σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και αντιλαμβανόμαστε όλοι μας πόση ώρα μπορεί να πάρει όλο αυτό, μέσα από τις απαντήσεις μας στα σχόλια των φίλων και συγγενών, την παρακολούθηση των περιβόητων likes και ούτω καθεξής. Συχνά, όταν βγαίνω έξω για μια απλή βόλτα παρακολουθώ με πολύ μεγάλη λύπη την εικόνα μιας οικογένειας (που την ακολουθούν και πολλές άλλες, σαν μάστιγα τα τελευταία χρόνια), όπου υποτίθεται πως έχουν βγει έξω για να περάσουν χρόνο όλοι μαζί και το κάθε μέλος έχει μπροστά του από μια οθόνη, είτε αυτό είναι κινητό είτε οτιδήποτε άλλο. Οι γονείς βολεύονται μια χαρά όταν το παιδί τους ασχολείται με την οθόνη γιατί δεν τρέχουν ξωπίσω τους και έτσι έχουν και ‘το κεφάλι τους ήσυχο’, τουλάχιστον έτσι θέλουν να νομίζουν.

Ο καθένας μας ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

 

Αναμφίβολα, η τεχνολογία αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας, έχει πολλά θετικά και την χρειαζόμαστε όλοι μας. Όταν όμως μια οικογένεια φτάνει να απομονώνεται, και το κάθε μέλος ασχολείται με κάποιο μέσο τεχνολογίας, αυτό ξεπερνά τα θετικά οφέλη. Η μαγική λέξη (αν και δύσκολο να επιτευχθεί) είναι η Ισορροπία ή όπως έλεγαν παλιά οι απλοί σοφοί άνθρωποι ‘παν μέτρον άριστον’. Αντιθέτως, η σημερινή κοινωνία οδεύει στα άκρα, με λίγα λόγια ή στην μεταφορική ‘λαιμαργία’ ή στην ‘ανορεξία’.

 

Τα παιδιά και οι έφηβοι χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το Διαδίκτυο στην Ελλάδα. Σε μία πρόσφατη έρευνα, βρέθηκε ότι τα παιδιά κάνουν χρήση του Η/Υ με ηλικία έναρξης τα 11,4 έτη και ο μέσος όρος ετών χρήσης είναι τα 4,18 έτη.

 

Σε μία κοινωνία που χάνονται διαρκώς τα ιδανικά και οι αξίες, οι άνθρωποι ολοένα και αποξενώνονται και η κοινωνία γίνεται περισσότερο εγωκεντρική, διαμορφώνονται αδύναμες και ανασφαλείς προσωπικότητες που πολλές φορές έχουν την τάση να αντλούν εσωτερική δύναμη και ικανοποίηση μέσα από τον φόβο που προκαλούν στους άλλους. Τα αίτια αυτής της εξελικτικής διάρθρωσης δεν θα τα αναλύσουμε σε αυτό το άρθρο, αλλά θα σταθούμε στον εκφοβισμό που αποκτά πολύ χώρο κυρίως στο σχολικό περιβάλλον και εξελίσσεται έντονα και στο διαδικτυακό περιβάλλον.

 

Ο εκφοβισμός είναι μια επιθετική συμπεριφορά με πρόθεση ένας πιο δυνατός να βλάψει κάποιον πιο αδύναμο, μπορεί να περιλαμβάνει σωματική αλλά και ψυχολογική βία. Η πιο συνήθης μορφή εκφοβισμού είναι η λεκτική. Συχνά ο εκφοβισμός ενός ατόμου δεν λαμβάνει χώρα μία ή δύο φορές, αλλά είναι μία κατάσταση που επαναλαμβάνεται, και πολύ συχνά, τα παιδιά που τον υφίστανται δυστυχώς δεν τον αναφέρουν στους ενήλικες. Σύγχρονοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο εκφοβισμός δημιουργεί αναμνήσεις που μπορεί να διαρκέσουν για ολόκληρη τη ζωή του ατόμου-θύματος.

 

Το cyberbullying είναι οποιαδήποτε πράξη εκφοβισμού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που θεσπίζεται και πραγματοποιείται μέσω της χρήσης των ψηφιακών συσκευών επικοινωνίας, και συγκεκριμένα του Διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων, και επαναλαμβάνεται ανά τακτά ή άτακτα χρονικά διαστήματα. Ο όρος cyberbullying δημιουργήθηκε από τον Καναδό Bill Belsey και έχει τις ρίζες του στον σωματικό ή ψυχολογικό εκφοβισμό, όπου ο στόχος του θύτη είναι να προκαλέσει ζημιά ή να βλάψει το θύμα του.

 

Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει:

- Πειράγματα με στόχο τη διασκέδαση

- Διάδοση άσχημων - προσβλητικών φημών on line

- Αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων

- Δυσφήμιση σε τρίτους

 

Ο εκφοβισμός μέσω του Διαδικτύου μπορεί να λάβει χώρα με διάφορες μορφές:

 

• Αποστολή υβριστικών μηνυμάτων. Πρόκειται για μια σύντομη, έντονη συναλλαγή ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα, η οποία προκαλείται μέσω της διαδικτυακής επικοινωνίας.

• Παρενόχληση. Η παρενόχληση στο Διαδίκτυο περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενα προσβλητικά μηνύματα που αποστέλλονται σε ένα στόχο. Πολύ συχνά, η παρενόχληση γίνεται μέσω καναλιών προσωπικής επικοινωνίας, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ωστόσο τέτοια μηνύματα παρενόχλησης μπορεί να μεταδοθούν σε δημόσια φόρουμ, όπως τα μέρη συζήτησης on line και οι ομάδες συζήτησης. Αν και θεωρητικά είναι παρόμοια, η παρενόχληση τυπικά διαφέρει από την αποστολή υβριστικών μηνυμάτων σε δύο σημεία. Πρώτον, η παρενόχληση διαρκεί περισσότερο από ότι η αποστολή υβριστικών μηνυμάτων. Δεύτερον, η παρενόχληση είναι περισσότερο μονόπλευρη, με τουλάχιστον έναν παραβάτη και ένα μοναδικό στόχο. Αντιθέτως, με την αποστολή υβριστικών μηνυμάτων υπάρχει μια αμοιβαία συναλλαγή προσβολών ανάμεσα στα άτομα που εμπλέκονται.

• Δυσφήμηση. Η δυσφήμιση είναι μια πληροφορία για κάποιον που όμως είναι υποτιμητική και αναληθής. Η πληροφορία αναρτάται σε κάποια ιστοσελίδα ή μπορεί να διαδοθεί στους άλλους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με στιγμιαίο μήνυμα. Στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνεται και η αποστολή ψηφιακών μεταποιημένων φωτογραφιών ενός ατόμου, ώστε να σκιαγραφεί με σεξουαλικό και βλαβερό τρόπο το άτομο. Τα ‘λευκώματα’ on line που δημιουργούνται για να κοροϊδέψουν μαθητές αντιπροσωπεύουν μια μορφή δυσφήμισης. Οι μαθητές δημιουργούν έναν ιστότοπο, όπου τα ονόματα των συμμαθητών βρίσκονται σε μια λίστα και οι μαθητές γράφουν κακά και δυσάρεστα σχόλια για τους μαθητές που αποτελούν στόχο.

• Προσωποποίηση. Με την προσωποποίηση ο δράστης κάνει αναρτήσεις χρησιμοποιώντας τον κωδικό πρόσβασης του θύματος, έτσι ώστε να κερδίσει πρόσβαση στους λογαριασμούς του, και κατόπιν επικοινωνεί αρνητικές και ακατάλληλες πληροφορίες στους άλλους σαν να εκφράζεται ο ίδιος.

• Έξοδος και απάτη. Η έξοδος αναφέρεται στο προσωπικό μοίρασμα πληροφοριών που φέρνουν σε αμηχανία άλλους, με τους οποίους δεν υπήρχε η διάθεση να μοιραστεί η πληροφορία. Αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή λήψης γραμμάτων στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή στιγμιαίων μηνυμάτων από ένα στόχο που περιέχει ιδιωτικές πληροφορίες ή φωτογραφίες, τα οποία προωθούνται σε άλλους. Η απάτη αναφέρεται στο να εξαπατήσει κανείς κάποιον, έτσι ώστε να αποκαλύψει προσωπικές πληροφορίες γύρω από τον εαυτό του, και τότε ο θύτης να μοιραστεί τις πληροφορίες αυτές με άλλους.

• Καταδίωξη στο Διαδίκτυο. Η καταδίωξη στο Διαδίκτυο αναφέρεται στη χρήση ηλεκτρονικής επικοινωνίας, έτσι ώστε να καταδιώξει κανείς κάποιο άλλο άτομο μέσω της επαναλαμβανόμενης παρενόχλησης και της απειλητικής επικοινωνίας. Αν και σχετίζεται ξεκάθαρα με την παρενόχληση, η καταδίωξη στο Διαδίκτυο συμπεριλαμβάνει περισσότερες απειλές από ότι η καθαρή παρενόχληση.

• Το χαρούμενο χαστούκισμα. Το χαρούμενο χαστούκισμα είναι μια σχετικά καινούρια μέθοδος εκφοβισμού στο Διαδίκτυο, η οποία πρωτοεμφανίστηκε στα τρένα και στο μέτρο, κυρίως στην Αγγλία. Συνήθως έφηβοι, περπατούν και χαστουκίζουν κάποιον, ενώ ένα άλλο άτομο καταγράφει τη βία χρησιμοποιώντας την κάμερα τηλεφώνου. Η μαγνητοσκόπηση του επεισοδίου αναρτάται στο Διαδίκτυο έτσι ώστε να μπορούν να το δουν χιλιάδες χρήστες.

 

Συνοψίζοντας, τα μέσα που χρησιμοποιούνται για τον εκφοβισμό μέσω του Διαδικτύου είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα γραπτά μηνύματα, οι ιστότοποι κοινωνικού δικτύου, τα μέρη συζήτησης στο Διαδίκτυο, τα blogs, τα web sites, ακόμα και τα διαδικτυακά παιχνίδια.

 

Χαρακτηριστικά παιδιών που εκφοβίζουν

 

Τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εκφοβίζουν στο Διαδίκτυο μοιάζουν με αυτά των παιδιών που εκφοβίζουν γενικότερα:

 

• Έχουν κυριαρχίες προσωπικότητες
• Έχουν έντονο χαρακτήρα, είναι παρορμητικά και απογοητεύονται εύκολα
• Παρουσιάζουν περισσότερες βίαιες συμπεριφορές από ότι τα άλλα παιδιά
• Έχουν δυσκολία να ακολουθήσουν κανόνες
• Εμφανίζονται σκληρά και δείχνουν λίγη ενσυναίσθηση και συμπόνια για τα θύματα τους
• Συχνά σχετίζονται με ενηλίκους με επιθετικούς τρόπους
• Είναι καλοί στο να μιλάνε για τον εαυτό τους όταν βρίσκονται σε δύσκολες καταστάσεις

 

Μερικά παιδιά εμπλέκονται στην ηλεκτρονική βία επιπόλαια, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι αυτό που κάνουν είναι στην πραγματικότητα μια μορφή εκφοβισμού, ιδιαίτερα όταν απλώς αντιδρούν σε κάποιου είδους αρνητικό σχόλιο που τους έχει αποσταλεί μέσω e mail ή στιγμιαίων μηνυμάτων. ?λλα άτομα ωστόσο εκφοβίζουν στο Διαδίκτυο με άμεσο τρόπο ώστε να πληγώσουν και να ταπεινώσουν τα θύματα τους. Επίσης, άλλα παιδιά και νέοι εκφοβίζουν στο Διαδίκτυο γιατί πλήττουν και σκέφτονται απλά ότι το να στείλουν απειλητικά και υποτιμητικά μηνύματα σε κάποιο άλλο άτομο είναι αστείο. Τα παιδιά αυτά επικεντρώνονται σε μια συμπεριφορά που τους ανακουφίζει από την ανία τους χωρίς να αναλογίζονται ότι τα αποτελέσματα των ενεργειών τους μπορεί να βλάψουν τα θύματα.

 

Μερικά παιδιά ενδέχεται επίσης να χρησιμοποιούν τον εκφοβισμό μέσω του Διαδικτύου ως ένα τρόπο διεκδίκησης δύναμης ή διοχέτευσης της επιθετικής ενέργειας τους. ?λλα μπορεί να κερδίζουν ικανοποίηση, γόητρο ή άλλου τύπου επιβράβευση. ?λλα πάλι μπορεί να τον χρησιμοποιούν ως ένα τρόπο για να εκδραματίσουν τις επιθετικές φαντασιώσεις τους on line.

 

Ο εκφοβισμός στο Διαδίκτυο είναι πιο ασφαλής από ότι ο παραδοσιακός εκφοβισμός γιατί είναι ανώνυμος και υπάρχουν μικρότερες πιθανότητες να εντοπιστεί ο θύτης.

 

Οι τέσσερις τύποι παιδιών που εκφοβίζουν στο Διαδίκτυο είναι:

 

• Ο ‘εκδικητικός άγγελος’, βλέπει τον εαυτό του ως κάποιον που αναζητά δικαιοσύνη για λάθη που έχουν προκληθεί στον ίδιο ή σε άλλους. Πολλοί από αυτούς τους εκφοβιστές είναι παιδιά που υπήρξαν και οι ίδιοι θύματα εκφοβισμού στο σχολείου και τώρα παίρνουν εκδίκηση.

• Ο ‘πεινασμένος για δύναμη’, μοιάζει περισσότερο με τον παραδοσιακό τύπο εκφοβιστή στο σχολείο που έχει την επιθυμία να ασκεί έλεγχο, δύναμη και εξουσία στους άλλους. Στόχος του είναι μέσω αυτής της συμπεριφοράς να καλύψει δικές του ανεπάρκειες. Ξεσπούν τον θυμό και την επιθετικότητα τους γιατί και εκείνοι είναι θύματα εκφοβισμού στο σχολείο.

• Η κατηγορία ‘κακά κορίτσια’ χρησιμοποιείται για τα παιδιά που εκφοβίζουν λόγω ανίας. Ο εκφοβισμός αυτός γίνεται περισσότερο για ευχαρίστηση και διασκέδαση του εκφοβιστή παρά λόγω ιδιαίτερης επιθυμίας να βλάψει το θύμα.

• Ο ‘απρόσεκτος εκφοβιστής’ αφορά άτομα που γίνονται εκφοβιστές γιατί ανταποκρίνονται στις αρνητικές επικοινωνίες που δέχονται ή γιατί μπήκαν σε διαδικασία εκφοβισμού από απροσεξία.

 

Ο ρόλος των Γονέων

 

Ο ρόλος των γονέων παίζει σημαντικό ρόλο ώστε να προφυλάξουν και να προστατεύσουν τα παιδιά από τέτοιου είδους συμπεριφορές. Οι περισσότερες περιπτώσεις εκφοβισμού μέσω του Διαδικτύου λαμβάνουν χώρα σε ώρες εκτός σχολείου, όταν τα παιδιά είναι στο σπίτι υπό την επίβλεψη των γονέων. Είναι σημαντικό οι γονείς να μάθουν να ακούουν προσεκτικά τι τους λέει το παιδί για τις one line εμπειρίες του και να εξοικειωθούν και οι ίδιοι με το Διαδίκτυο, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι πλέον της ζωής μας, αλλά και να επισκεφθούν τα site που επισκέπτεται και το παιδί τους. Είναι σημαντικό το παιδί να νιώσει ότι έχει την κατανόηση των γονέων του, όσο και αν αυτοί έχουν ταραχτεί από το περιστατικό εκφοβισμού, και οι γονείς από την πλευρά τους θα χρειαστεί να είναι ψύχραιμοι.

 

Μερικά σημάδια που μπορεί να είναι ανησυχητικά και να υποδηλώνουν ότι το παιδί έχει πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του Διαδικτύου ή είναι ο θύτης που προκαλεί τον εκφοβισμό είναι:

 

• Το παιδί παύει ξαφνικά να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή του

• Φαίνεται νευρικό ή αναστατωμένο όταν εμφανίζεται ένα μήνυμα

• Φαίνεται να έχει δυσκολία να πάει στο σχολείο ή να βρίσκεται εκτός σπιτιού

• Φαίνεται να είναι θυμωμένο, θλιμμένο ή απογοητευμένο μετά τη σύνδεση στο Διαδίκτυο

• Αποφεύγει συζητήσεις σχετικά με το τι κάνει στο Διαδίκτυο

• Αποσύρεται από τις επαφές με μέλη της οικογένειας του, αλλά και με τους φίλους του

• Παρουσιάζει ξαφνική μείωση στη σχολική του επίδοση

• Αλλάζει γρήγορα την οθόνη του ή κλείνει προγράμματα όταν ο γονέας πλησιάζει τον υπολογιστή

• Χρησιμοποιεί τον υπολογιστή οποιαδήποτε ώρα τη νύχτα

• Γίνεται απροσδόκητα αρνητικό, εφόσον δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τον υπολογιστή ή το κινητό του

• Γελάει υπερβολικά ενώ χρησιμοποιεί τον υπολογιστή

• Χρησιμοποιεί πολλαπλούς λογαριασμούς χρήστη ή χρησιμοποιεί ένα λογαριασμό που δεν είναι δικός του

• Εκφράζεται υποτιμητικά για τους συμμαθητές του

 

Συχνά, κάποιοι γονείς που είναι εξοικειωμένοι με το Διαδίκτυο συνηθίζουν να διαβάζουν τα e mail και τα μηνύματα των παιδιών τους, αυτό όμως αποτελεί μια μορφή παραβίασης της ιδιωτικής τους ζωής. Θα ήταν προτιμότερο να βρίσκονται κοντά και να μιλούν στο παιδί τους για τη σωστή χρήση του Διαδικτύου και να τους εμφυσήσουν την εμπιστοσύνη ώστε να μιλήσουν σε αυτούς αν λάβουν κάποιο απειλητικό μήνυμα.

 

Είναι πολύ σημαντικό να έχουν ενημερώσει τα παιδιά εκ των προτέρων πως εάν δεχτούν κάποιο απειλητικό ή προσβλητικό μήνυμα πρέπει να το αποθηκεύσουν και όχι να το διαγράψουν ώστε να κρατηθούν αποδεικτικά στοιχεία.

 

Σε περιπτώσεις όπου τα μηνύματα επιμένουν και προέρχονται από άγνωστο αποστολέα, οι γονείς μπορεί να ζητήσουν βοήθεια από την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, και να πάρουν πληροφορίες για την ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο.

 

Πολύ συχνά, οι γονείς όταν ενημερωθούν για τέτοιου είδους περιστατικά τείνουν να απαγορεύουν στα παιδιά να επισκέπτονται διάφορα site, αλλά έτσι τα προφυλάσσουν από κάποια ενοχλητικά μηνύματα, αλλά τα κρατούν μακριά από την προσωπική τους ανάπτυξη. Σε περιπτώσεις που ένας διαδικτυακός φίλος του παιδιού στέλνει μηνύματα προσβλητικά ή υβριστικά μπορεί εύκολα να αποκλειστεί από το email του παιδιού.

 

Συχνά ενδέχεται ο θύτης να είναι κάποιος γνωστός του θύματος. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι γονείς του παιδιού για τη συμπεριφορά του ή ακόμα και το σχολείο του, αν τα παιδιά πηγαίνουν στο ίδιο σχολείο, με βασικό σκοπό να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια το θύμα και να ελεγχθεί και να περιοριστεί ο θύτης.

 

Εάν οι γονείς του θύτη, παρά την ενημέρωση τους για τη συμπεριφορά του παιδιού τους, δε λάβουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να σταματήσει το παιδί τους να παρενοχλεί το θύμα, οι γονείς του θύματος μπορεί να καταφύγουν στην Αστυνομία ή στη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, χρησιμοποιώντας τα αποδεικτικά στοιχεία και τις απειλές που έχουν αποθηκεύσει.

 

Εάν το θύμα συνεχίζει να εμφανίζεται αγχωμένο, αποσυρμένο, φοβισμένο, είναι σημαντικό οι γονείς να ζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο ειδικό σε τέτοιου είδους θέματα.

 

Προτού τα παιδιά αρχίσουν να εξερευνούν το Διαδίκτυο, καλό θα είναι να βεβαιωθεί κανείς πως καταλαβαίνουν τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν, και είναι σημαντικό αυτό να γίνει όταν τα παιδιά είναι ακόμα σε μικρή ηλικία.

 

Ένας τρόπος είναι να καθίσουν οι γονείς με τα παιδιά και να προδιαγράψουν από κοινού έναν οικογενειακό κώδικα συμπεριφοράς στον οποίο θα πρέπει να συμφωνήσουν όλοι. Μπορεί να δημιουργηθεί ένα είδος συμβολαίου με κανόνες χρήσης του Διαδικτύου κατάλληλους για την ηλικία του. Ο καθένας θα πρέπει να υπογράψει το συμβόλαιο, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι κατανοεί τους κανόνες που τέθηκαν και συμφωνεί να τους τηρεί όταν συνδέεται. Το συμβόλαιο μπορεί να κολληθεί στο πλάι του υπολογιστή, ώστε να υπενθυμίζει σε όλους, τους οικογενειακούς κανόνες χρήσης και συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο.

 

Οι γονείς είναι σημαντικό να μιλήσουν στα παιδιά τους για τους ηθικούς κανόνες που πρέπει να διέπουν τη διαδικτυακή επικοινωνία τους, οι οποίοι είναι αντίστοιχοι με αυτούς της πραγματικής επικοινωνίας, όπως ο σεβασμός του άλλου, η ευγένεια, η κατανόηση και η αποδοχή.

 

Οι γονείς μπορούν να επισκεφθούν ιστοσελίδες και να πάρουν πληροφορίες για την ασφαλή πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Μερικές τέτοιες ιστοσελίδες είναι:

• Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο www.hasiad.gr
• I-SAFE Inc. www.isafe.org
• Wired safety www.wiredsafety.org
• NetSmartz www.netsmarg.org
• Stop Bullying Now www.stopbullying.hrsa.gov
• CyberBully Help www.cyberbullyhelp.com
• Ασφαλής Πλοήγηση στο Διαδίκτυο www.safeinternet.gr

 

Επίσης, οι γονείς μπορούν να κάνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα αναζήτηση στο google, βάζοντας το όνομα των παιδιών τους για να βλέπουν τι έχει αναρτηθεί one line σε σχέση με αυτά.